Brak wyników

Zapalenie stawów – leczenie i objawy

Baza wiedzy | 13 lipca 2019 |
0 4892

Reumatoidalne zapalenie stawów to zapalna, przewlekła i immunologicznie zależna choroba tkanki łącznej. Na początkowym etapie dotyka ona błony maziowej stawów, następnie niszczy chrząstkę stawową, kości, tkanki okołokostne oraz mięśnie. Mimo leczenia z czasem prowadzi do degeneracji stawów, postępujących deformacji i niepełnosprawności. Przed wyraźnymi objawami reumatoidalnego zapalenia stawów często pojawiają się poprzedzające odczucia je w postaci stanów podgorączkowych, bólu mięśni, szybkiego zmęczenia, utraty łaknienia oraz spadku wagi. Schorzenie rozwija się zwykle powoli i dotyka jednego, rzadko kilku stawów w układzie symetrycznym. Jedynie u 10-15% chorych obserwuje się ostry początek choroby.

Reumatoidalne zapalenie stawów – objawy

Definiuje się trzy typy reumatoidalnego zapalenia stawów, które wyróżnia się ze względu na nasilenie objawów, ich trwałość oraz szybkość postępowania. W pierwszym łagodnym typie zapalenia stawów, objawy kliniczne narastają wolno, są niecharakterystyczne, a badania dodatkowe nie muszą różnić się od prawidłowych. Typ drugi wyróżniają już bardziej charakterystyczne objawy, wśród których występuje wysoki czynnik reumatoidalny. Jeśli chodzi o to, co wyróżnia reumatoidalne zapalenie stawów w tym wypadku – objawy mają formę zmian w obrębie rąk i stóp, które widoczne są na zdjęciach rentgenowskich. Trzeci typ jest agresywną formą choroby i dotyka od 10 do 15% chorych. Znaczne uszkodzenie stawów widoczne jest na zdjęciach radiologicznych już w dwóch pierwszych latach, w ciągu pięciu lat dochodzi do trwałego inwalidztwa, a po upływie 30 lat większość chorych jest dotknięta znaczną niepełnosprawnością.

Zapalenie stawów – objawy początkowe

W chorobie, jaką jest reumatoidalne zapalenie stawów – objawy mogą być początkowo na tyle łagodne, że pacjent nie postrzega ich jako niebezpiecznych. Odczuwalne stają się ból i sztywność stawów, najbardziej dokuczliwe po obudzeniu się lub okresie bezruchu. Wówczas gromadzi się płyn zapalny i powstaje obrzęk tkanek. Sztywność poranna stawu trwa około godziny. Objawy zapalenia stawów dotyczą również obrzęku będącego wynikiem rozrostu błony maziowej, a stawy stają się tkliwe na ucisk, np. podczas powitania, co wskazuje na zapalenie stawów dłoni. Z czasem dochodzi do ograniczenia pełnego zakresu ruchu, a po długim czas trwania choroby dochodzi do deformacji stawów.

Zapalenie stawów dłoni

Najczęstsza lokalizacja choroby to zapalenie stawów dłoni i stóp. W przypadku zajęcia przez chorobę dłoni pacjent ma trudności z wykonywaniem prostych codziennych czynności, jak np. zapinanie guzików, wiązanie sznurowadeł, czy odkręcanie słoików. Zapalenie stawów dłoni sprawia, że utrudnione staje się podnoszenie rąk do góry oraz rozprostowanie ich.

W przypadku choroby, jaką jest zapalenie stawów – leczenie opiera się na stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Znaczenie ma tu ich działanie przeciwbólowe oraz przeciwzapalne, ponieważ u podłoża reumatoidalnego zapalenia stawów leży właśnie stan zapalny. Najczęściej stosowane leki to diklofenak, ketoprofen, naproksen, meloksykam i nimesulid. Jednak leczenie zapalenia stawów z wykorzystaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych może wiązać się z powikłaniami, dlatego wskazane jest jej krótkie stosowanie.

Obecnie jednak leczenie zapalenia stawów prowadzi się głównie z wykorzystaniem leków modyfikujących przebieg choroby – LMPCh. Leczenie należy wdrożyć jak najszybciej od chwili wykrycia choroby, gdyż zapobiega ono i opóźnia wystąpienie destrukcyjnych zmian w obrębie stawów.  LMPCh dzieli się na syntetyczne oraz biologiczne, przy czym, jeśli nie istnieją przeciwskazania lekiem pierwszego wyboru jest metotreksat podawany wraz z suplementacją kwasem foliowym. 

Reumatoidalne zapalenie stawów – dieta

W przypadku choroby, jaką jest reumatoidalne zapalenie stawów, dieta jest bardzo istotna. Część produktów pogarsza stan chorych, dlatego należy wykluczyć je z jadłospisu. Należą do nich nabiał, czerwone mięso, cukier, utwardzone tłuszcze trans, sól, kofeina, a także rośliny psiankowate. Ponadto, jeśli chodzi o reumatoidalne zapalenie stawów – dieta może mieć różne postaci. Polecana jest między innymi dieta wegańska, czyli opierająca się na owocach i warzywach, wykluczająca mięso oraz produkty pochodzenia zwierzęcego. Łagodzi ona objawy reumatoidalnego zapalenia stawów: przyczynia się do obniżenia poziomu substancji prozapalnych w organizmie, obniża poziom bólu oraz sztywność stawów.

W przypadku choroby, jaką jest reumatoidalne zapalenia stawów, dieta śródziemnomorska również jest polecana. Polega ona na spożywaniu dużej ilości warzyw zawierających związki bioaktywne, ryb zawierających kwasy tłuszczowe omega 3, oliwy z oliwek i nieprzetworzonych węglowodanów. Dopuszczalne jest niewielkie spożycie nabiału i czerwonego wina. Zalecana jest również dieta eliminacyjna wykluczająca substancje alergizujące.

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów

Należy też wspomnieć o młodzieńczym idiopatycznym zapaleniu stawów. To odmiana zapalenia, która zazwyczaj pojawia się przed 16 rokiem życia i trwa co najmniej 6 tygodni. Objawy nie zawsze są jednoznaczne dla lekarza. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów może objawiać się brakiem apetytu, spadkiem aktywności fizycznej oraz apatią, wykazując przy tym podobieństwo do infekcji grypowej. Należy jednak zwrócić w tym wypadku uwagę na jeden z pierwszych objawów choroby, czyli zaburzenia chodu u dziecka. Następny poważny objaw to trwały obrzęk stawu dotkniętego chorobą. Najczęściej są to kolano, staw skokowo-goleniowy, nadgarstki i małe stawy. Ból to jeden z jeden z najważniejszych sygnałów wskazujących na zapalenie stawów, jednak u małych dzieci pojawiają się trudności w przekazaniu informacji dotyczących odczuć. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów wiąże się również z poranną sztywnością stawów ustępującą w ciągu dnia.  Z czasem pojawiają się też przykurcze mięśni oraz uszkodzenia stawów.

Reaktywne zapalenie stawów

Z kolei reaktywne zapalenie stawów występuje w efekcie infekcji zazwyczaj związanej z przewodem pokarmowym lub narządami płciowymi. W wyniku miejscowej odpowiedzi układu odpornościowego na bakterie czy ich fragmenty w stawach powstaje stan zapalny jednego lub kilku stawów. Reaktywne zapalenie stawów jest zazwyczaj asymetryczne i zwykle dotyka kończyn dolnych. Rozwój zapalenia występuje w około 4 dni po infekcji, nawet jeśli była ona łagodna lub niemal niezauważalna. Objawia się ono bólem i obrzękiem stawów, zwykle kończyn dolnych, przy czym zazwyczaj dotyczy jednej kończyny, jednak może koncentrować się też wokół innych lokalizacji. Ponadto w  reaktywnym zapaleniu stawów na narządach płciowych mogą pojawić się pęcherzyki, nadżerki lub plamki, czasami występują również wycieki z cewki moczowej lub pochwy, a także ból przy oddawaniu moczu. Możliwe jest wystąpienie wysypki na podeszwach stóp, zmiany skórne na dłoniach, przebarwienia na paznokciach oraz afty w jamie ustnej.

Konferencja Choroby Reumatyczne w praktyce lekarskiej

Reumatoidalne zapalenie stawów – objawy, postępowanie i nowe metody leczenie tej choroby zostaną omówione podczas „VII Ogólnopolskiej Konferencji Choroby Reumatyczne w praktyce lekarskiej”, która odbędzie się w Warszawie. To okazja, by spotkać najlepszych specjalistów, poznać interdyscyplinarne spojrzenie na każdy przypadek oraz wymienić swoje spostrzeżenia z innymi specjalistami. Zapraszamy do udziału!

Przypisy